Stajyer Avukatın 1 Senesi

Ekşi sözlük der ki:

‘Stajyerlik, bir hukuk fakültesi mezununun geçirebileceği en sancılı devredir. ‘Sizin okulda dört sene cebelleştiğiniz yetmedi, biz baro olarak karar verdik, sizi bir sene daha süründüreceğiz.’ fikrinin fiiliyata dökülmüş halidir. Öte yandan okulu bitirmiş ve mesleğe atılmak için can atan heyecanlı hukukçuların heyecanını azaltmak, gazını almak, Türk hukuk sisteminin hiç de öyle Ally Macbeal’deki gibi olmadığını göstermek için faydalı olduğu da bir gerçektir. Bittiği gün ise kişi için yaşanılan en büyük rahatlama söz konusu olur…’

Stajının bittiği gün bu yazıyı yazan bir hukukçu olarak en büyük rahatlamayı yaşadığıma dair ‘bazı’ kuşkular barındırmakla birlikte, ikinci blog yazımda stajyer bir avukatın bir senesinin nasıl geçtiğini ele almak istiyorum. Bu şekilde yeni mezun ya da son sınıf öğrencisi arkadaşlar baştan sona genel bir bilgi sahibi olabilirler.

Öncelikle, bir hukuk fakültesi öğrencisinin avukat olabilmesi için, mezun olduktan sonra, bulunduğu baroya kayıt yaptırarak zorunlu 1 senelik staj eğitimi alması gerekiyor. Bu sebeple, öğrencilik yıllarında eş zamanlı olarak bir avukatın yanındaki çalıştığınız dönemin ya da yaz stajlarınızın bahsettiğim yasal staj süreniz ile hiçbir ilgisi yoktur. Baroya kayıt için belirli bir dönem bulunmuyor. Yani hangi dönem mezunu olursanız olun, gereken evrakları topladığınız gün gidip baronuzun staj sekreterliğinde başvuru yapıp staja başlayacağınız gruba yerleştirilmeyi bekleyebiliyorsunuz.

Stajınızın bitimine kadar en az 30-40 kadar belgeyi baroya sunmanız gerekiyor. Her baronun kendi sayfası güncel bir şekilde bu belgelerin listesini size sunuyor. Öncelikle belgeleri toplamak için birkaç gün boyunca fakülte sekreterliği, avukat bürosu, SGK, fotoğrafçı, staj sekreterliği arasında mekik dokuyup bir tur da mutlaka çıkacak olan eksiklikler için dolanıyorsunuz. Tüm evraklar ve 500-600 TL arası başvuru ücreti de tamamlanıp sunulduktan sonra, aday istemleri Avukatlık Kanunu madde 18’e göre 10 gün içinde Adliyede 15 gün süre ile ilan olunuyor. 15. günün dolmasından sonra bir ay içinde staj eğitim grupları sayısı gözetilerek staj listesine yazılma taleplerinin değerlendirilmesi için dosyalar Yönetim Kurulunun gündemine alınıyor.

Başvurduğunuz dönemdeki yoğunluğa göre stajyer avukatlar gruplara ayrılıyor ve sınıflar oluşturuluyor. Bu sebeple mezuniyet dönemleri staj kurullarının en yoğun dönemleridir. Hatta benim gibi sabahın 7’sinde sekreterlikte uçsuz bucaksız sıralara rastlayabilirsiniz.

Staj sınıflarından bahsetmeden önce, başvuru için gereken bir belgeden bahsetmem gerek: o da yanında çalışacağınız avukattan alacağınız ‘Olur Belgesi’. Şimdi, bu 1 yıllık staj süresinin ilk 6 ayında çeşitli mahkemelerde staj yapıyorsunuz, son 6 ayında ise bir avukatın yanında çalışıyorsunuz. Çoğu son sınıf öğrencisi, mezuniyetine az bir süre kala staj yerini ayarlamalıdır. Anlaştığınız avukat, olur yazısında sizin son 6 ayınızı kendisinin yanında yapacağınıza dair bir belge hazırlar. Ancak siz avukat yanı stajınızı başlatmak için mutlaka son 6 ayı beklemek zorunda değilsiniz. Zaten çoğu stajyer avukat, 1 yıl boyunca aktif olarak bir avukatın yanında çalışmayı tercih ediyor. Özetle, beraber çalışacağınız avukatı, büroyu ya da şirketi erkenden bulmanızda oldukça fayda var. Hatta ‘Ben mutlaka kurumsal bir yerde çalışmak istiyorum.’ diyorsanız, 4. Sınıfın aralık – ocak ayı itibariyle kurumların açtığı stajyer pozisyonlarını kovalamanızı öneririm.

Gelelim eğitimlere… Staj sınıflarında alacağınız eğitim 41 hafta boyunca haftada 1 gün ve 2 ders saati sürer. Bu sürede eğitimini alacağınız konular şunlardır:

- Baro Organları, Görev ve Faaliyet Alanları

- Avukatlık Mesleği ve Savunma Hakkı

(Tarihçesi, Tanımı, Nitelikleri (1-Kamu Hizmet Niteliği, 2- Serbest Meslek Niteliği , 3- Bağımsızlık Niteliği, 4- Tekelci Niteliği) ve Yasal Düzenlemeler)

- Avukat Olabilme Koşulları, Staj, Mesleğe Kabul, Yemin, Ruhsat

- Mesleki Duruş ve Meslektaşlarla İlişkiler

- Ceza Usul Hukuku

- Avukatlık Sözleşmesi

- Büro Yönetimi ve Çalışma Yöntemleri

- İcra Usul Hukuku

- Avukatın Hakları

- Tebligat Hukuku

- Hukukta Metod

- AİHM Başvuru

- Diksiyon ve Beden Dili

- Avukatın Yükümlülükleri

- Bireysel Çalışma Raporlarının (Kısaca BÇR diyoruz) değerlendirilmesi ve mülakat hakkında çalışmalar

Eğitimler boyunca ara ara zorunlu seminerler yapılıyor. Genellikle 3 ya da 4 saatlik seminerlerin bir kısmı 2-3 gün boyunca devam ediyor. Seminerler ve dersler için toplam devamsızlık hakkınız 18 ders saati. İlk bakışta 9 ders günü gitmeyince yetecekmiş gibi görünen devamsızlık hakkınızın bir kısmının adliye koşturmalarından, bir kısmının da bu koşturmalardan kaynaklı mental yorgunluktan dolayı bittiğini düşünecek olursanız elinizde keyfi şekilde dersi asacak 3 saat civarı bir süreniz kalıyor :D

41 haftalık staj eğitimi boyunca:

- 20 Pratik,

- Bir hukuk davası bireysel çalışma raporu,

- Bir de ceza davası bireysel çalışma raporu hazırlıyorsunuz.

Pratiklerinizin konusu Avukatlık Kanunundan oluşuyor. O yüzden Avukatlık Kanunu’nu stajın başında çalışmış olursanız pratikler daha anlaşılır olacaktır. (Zaten kısa bir kanun, 198 md.)

BÇR’ler için ise düzenli olarak olaylarınızla ilgili belli dilekçeleri hazırlamanız gerekiyor. Örneğin;

Ceza dosyasıyla ilgili olarak:

1. Katılma dilekçesi

2. Savunma dilekçesi

3. Bilirkişi raporuna beyan / itiraz dilekçesi

4. Esas hakkında beyan dilekçesi

5. Esas hakkında savunma dilekçesi

6. İstinaf başvuru dilekçesi (sanık)

7. İstinaf başvuru dilekçesi (katılan)

8. Temyiz dilekçesi (sanık)

9. Tebliğnameye cevap/İtiraz

10. Yargıtay C.Başsavcılığı’ndan itiraz Talep Dilekçesi

11. Anayasa Mahkemesine bireysel başvuru dilekçesi

Hukuk dosyasıyla ilgili olarak ise:

1. Dava dilekçesi

2. Cevap dilekçesi

3.-4 Replik / Düplik Dilekçesi

5. Delil Listesi

6. Bilirkişi raporuna beyan / itiraz dilekçesi

7. İstinaf dilekçesi

8. İstinafa cevap dilekçesi

9. Temyiz dilekçesi,

10. Temyize cevap dilekçesi

Hazırlamanız bekleniyor.

İlk 6 aylık süre boyunca en az 7 farklı mahkemede staj yapıyorsunuz. En az dememin sebebi, tercihe göre Asliye Hukuk Mahkemelerinde yapmanız gereken 1,5 aylık stajınızı, seçeceğiniz 3 mahkemede birer hafta olarak yapma imkanınızın olması. Mesela, ben o zamanlar fikri sınai haklar alanında çalışmayı düşündüğüm için Asliye Hukuk stajımı böldürüp Ticaret Mahkemeleri, İş Mahkemeleri ve FSHM’de de staj yapmıştım. ‘Katkısı nedir?’ derseniz; daha çok mahkeme görüp daha çeşitli davaların duruşmasına katılıyorsunuz, fakat her mahkemedeki sürenizin sonunda staj komisyonuna uğramanız gerektiği için fazladan yorulmanıza da sebep oluyor.

Sıralama şu şekilde:

- Cumhuriyet Savcılıklarında 15 gün,

- Asliye Ceza Mahkemelerinde 30 gün,

- Ağır Ceza Mahkemelerinde 1 ay,

- Asliye Hukuk Mahkemelerinde (Ticaret, İş, dahil) 1,5 ay

- Sulh Hukuk Mahkemelerinde 15 gün,

- İcra Hakimlikleri ve İcra Dairelerinde 1 ay,

- İdare Mahkemelerinde 15 gün.

Bazı mahkemeler sizden her gün gelmenizi isteyebiliyor, bazıları belli dönemlerde imza atmanızı yeterli görüyor, bazıları duruşmalara katılmanızı, araştırma yapmanızı ve hatta staj sonunda küçük bir mülakata tabi tutulmanızı da belirleyebiliyor. O yüzden ‘8. Asliye Ceza şöyle yapıyormuş, 11. İcra Mah. Her gün çağırıyor.’ Vb. serzenişler duyarsanız yadırgamayınız :D Bu arada, mahkeme stajlarınızda en önemli noktalardan biri imzalarınız. Staj komisyonunun en çok dikkat ettiği nokta budur. Mazeretsiz devamsızlık yapmanız halinde stajınızın süresi uzuyor. Ya da mahkeme değişim günlerini kaçırırsanız stajınız uzayabiliyor. Dikkat etmek gerek.

Bu dönemde benim tavsiyem olabildiğince duruşma izleyin. Aleniyet ilkesi gereği, mahkemelerde duruşmalar herkese açık. Kendi mahkemenizle sınırlı kalmayın. Boşanma davası da izleyin, hizmet tespiti davası da, kasten adam yaralama, dolandırıcılık, marka patent tasarım davası da. Çünkü her ne kadar ‘Ben karar verdim, şu konularda çalışacağım.’ deseniz de staj süresince bu düşünce belki 2-3 kez değişecek, bunun yanında mesleğe adım atmış her avukat, önüne gelen davayı geri çevirme lüksüne ilk etapta sahip olamıyor. Bunların yanında bence asıl önemlisi, insanları gözlemlemeniz lazım. Çünkü her tür davada tarafların sıkıntıları, yaşam stilleri, davranış ve tutumları farklıdır. 15 yıl hüküm giymek üzere olan bir sanığı gözlemlemelisiniz mesela. Ya da tanık beyanları çeliştiğinde hakimin ne tür sorular sorarak gerçeği açığa çıkarmaya çalıştığını görmelisiniz. Vekillerin nasıl savunma yaptığını ya da bir velayet davasında hakimin karşısında saygıdan eğilip bükülen ama bir yandan da gizlice boşandığı eşine ‘dışarıda görüşücez seninle’ bakışları atan adamı gözlemleyin derim. Çünkü her ne kadar bu meslek dışarıdan kalın kalın kitaplar bitirmek olarak görülse de, bundan daha ziyade insan sarrafı olmayı gerektiren bir meslek. Bu yüzden, fakülte zamanlarınızda kitaplarda olmayan her şeyi tecrübe edinmeye çalışın.

İkinci 6 ayınız başladığı zaman, bir avukatın koşturduğu bütün işleri yapmaya başlıyorsunuz. Dilekçe yazma, dava açma, yetki belgesi ile duruşmalara katılma, icra ve noter işleri yapma, müvekkillerle görüşme, hacze ve çocuk teslimine katılma vb. pek çok konuyu öğreniyorsunuz.

Bu dönemdeki tecrübeleriniz çalıştığınız büronun iş yoğunluğuna da bağlı. Eğer çok yoğun bir büroda çalışırsanız tecrübeleriniz daha fazla olacaktır. Ancak yine de ruhsatınızı aldığınızda kendinizi yüzde yüz donanımlı hissetmeyeceğinize alışın derim. Çünkü bilginin sonu yok. Onlarca kanun, yönetmelik, emsal karar, İBK arasında sabahtan akşama değişikliklerin bitmediği hukuk aleminde bilgilerinizi sürekli güncellemeniz gerek.

Stajınız bittiği zaman bilin bakalım yolunuz yine nereye düşüyor? Evet staj sekreterliği. Ankara barosunun staj bitim için bir diğer şartı da mülakat. (Bu arada mülakat uygulaması Türkiye’de sadece Ankara Barosunda bulunuyor, başka barolarda staj yapanlar buna tabi tutulmuyor.) Mülakat başvurusu için yine sabahın 7’sinde sekreterlikte sıraya giriyorsunuz, o kadar yoğun oluyor ki mülakat günü alamayıp ertesi hafta için mülakat ‘başvurusu’ sırası alabiliyorsunuz. Mülakat başvurunuzla birlikte kura ile bir olay çekiyorsunuz.

Mülakatta:

- Kura ile çektiğiniz olay

- Avukatlık kanunu

- Hukuk BÇR’niz

- Ceza BÇR’niz

- Pratikler

- Ceza Muhakemesi Kanunu ve Hukuk Muhakemesi Kanunundan sorulara tabi tutuluyorsunuz.

Zamanaşımı ve hak düşürücü sürelere iyi hakim olmanız gerekiyor. Hukuk ve ceza davalarınızın konusu, yazdığınız dilekçelerin içeriği, davada başvurmanız gereken yollar nedir bunlara hakim olmanız gerekiyor. Çektiğiniz olayda hangi müesseseler ele alınmış iyi çalışmanız gerekiyor. Taraf vekili olsaydınız hangi hukuki yolu tercih edeceğinize, alternatif bir çözüm yolu olup olmadığına, açacağınız davanın türüne, hukuki menfaatine, talep edeceğiniz kalemlere, avukatlık ücret sözleşmesine vakıf olmanız gerek.

Mülakatı da geçtiniz. Tebrikler!

Peki bitti mi?

– Hayır.

Bu sefer de avukatlık ruhsatı için başvuru yapıyorsunuz. Stajınız başlarken yaptığınız kurumlar arası koşturmaları bu aşamada da yapıyorsunuz. Avukat yanı staj bitim belgesi, SGK, adliye, sağlık ocağından alınan avukatlığa engel bir hastalığının bulunmadığı belgesi, cübbe ile çekilmiş yeni biyometrik fotoğraflar, ödemeniz gereken kesenekler ve yazımın başlarında listelediğim hukuk ve ceza BÇR dosyalarınız ile 20 adet pratikten oluşan staj dosyanızı da toparlayıp başvurunuzu yapıyorsunuz.

Baro Levhasına yazılma talebi uygun bulunan Stajyer Avukatın dosyası, Barosu tarafından Türkiye Barolar Birliğine gönderiliyor. Bu aşamalar biraz karışık. İncelenen başvuru belgeleri Adalet Bakanlığı Hukuk İşleri Genel Müdürlüğüne ulaştırılıyor. Adalet Bakanlığı, başvuruyu inceleyip tekrar TBB’ye gönderiyor. TBB tarafından uygun bulunan ve Adalet Bakanlığı tarafından da onanan dosyalar için Ruhsatname hazırlığına başlanıyor. Her avukat için, ayrıca TBB sicil dosyası hazırlanmak üzere; Baro levhasına yazılma kararı, staj bitim belgesi, Adalet bakanlığı uygun bulma kararı, TBB uygun bulma kararı, Avukatlık Kimlik kartı başvuru formu alınıyor. En sonunda da imzalanıyor. Tabi bütün bunların bitmesi yaklaşık olarak 2 ayı buluyor. Akabinde avukatlığa kabul töreniniz yapılıyor…

Av. Kan. Madde 9:

‘Hukuka, ahlaka, mesleğin onuruna ve kurallarına uygun davranacağıma namusum ve vicdanım üzerine and içerim.’

Böylece yeminini edip ilk cübbesini giyen taze avukat, sahalarda koşturmaya hazır şekilde staj denen zorlu yolculuğunun sonuna gelir.

THE END